4. Node.js Web Module - Erdinç Uzun

Web module anlatmadan önce web sunucusu ve web uygulama mimarisi hakkında bilgi verelim. Web tasarımı ve programlama dersini alan öğrencilerim bu kısmı bilirler. Bu konu hakkında daha geniş bilgi için ders slaytlarıma (özellikle 1. Hafta) bakabilirsiniz.

Web Ortamı

Bir web sunucusu web tarayıcısı gibi bir HTTP istemcisinden gelen HTTP isteğini alıp istemciye cevap olarak web sayfası (HTML dökümanı, resimler, stil dosyaları, javascript kodları) döndüren bir yazılımdır. Bunların günümüzde en çok kullanılanları Apache HTTP Server, IIS (Internet Information Server) ve Nginx olarak gösterilebilir. Ayrıca, çoğu web sunucusu PHP, ASP.NET, Phyton, Ruby, JSP gibi dillerin sunucu taraflı scriptlerini destekler. Bu script’ler sayesinde veritabanında bilgi almak ve sunucu tarafında işlem yapmak mümkün hale gelir. Bu script’ler üretilen sonuçlar yine bir web sayfası şeklinde istemciye gönderilir. Dikkat edildiyse web sunucuları ve sunucu taraflı diller ayrı ayrı mekanizmalardır. Ancak, Node.js bu alışılmış düzeni değiştirdi. Node.js hem sunucu hem de sunucu taraflı bir script dili olarak düşünülebilir. Şimdi Node.js ortamında basit bir sunucu oluşturalım.

Bir Node.js Sunucusu

var http = require('http');
var fs = require('fs');
var url = require('url');

// Sunucu olustur
http.createServer( function (request, response) {  
   // Gelen URL'yi çözümle, istenen sayfayi bul
   var pathname = url.parse(request.url).pathname;
   
   // URL'den gelen sayfa, 
   console.log("Istenen sayfa " + pathname + " alindi.");
   
   // Istenen sayfayi sunucunun dosya sisteminden oku
   fs.readFile(pathname.substr(1), function (err, data) {
      if (err) {
         console.log(err);
         // İstenen sayfa bulunmadiysa 404 hatasi uret.
         // HTTP Status: 404 : NOT FOUND
         // Content Type: text/plain
         response.writeHead(404, {'Content-Type': 'text/html'});
      }else {	  
         // Istenen sayfa bulundu: HTTP Status: 200 : OK
         // Content Type: text/plain
         response.writeHead(200, {'Content-Type': 'text/html'});	
         
         // Dosyadan okunan degeri cevaba yaz
         response.write(data.toString());		
      }
      //Cevabi istemciye gonder
      response.end();
   });   
}).listen(8081); //dinlenen port bilgisi

// Sunucunun calistigi IP ve dinledigi port
console.log('Sunucu calisiyor: http://127.0.0.1:8081/');

var http = require('http');

var fs = require('fs');

var url = require('url');

// Sunucu olustur

http.createServer( function (request, response) {

// Gelen URL'yi çözümle, istenen sayfayi bul

var pathname = url.parse(request.url).pathname;

// URL'den gelen sayfa,

console.log("Istenen sayfa " + pathname + " alindi.");

// Istenen sayfayi sunucunun dosya sisteminden oku

fs.readFile(pathname.substr(1), function (err, data) {

if (err) {

console.log(err);

// İstenen sayfa bulunmadiysa 404 hatasi uret.

// HTTP Status: 404 : NOT FOUND

// Content Type: text/plain

response.writeHead(404, {'Content-Type': 'text/html'});

}else {

// Istenen sayfa bulundu: HTTP Status: 200 : OK

// Content Type: text/plain

response.writeHead(200, {'Content-Type': 'text/html'});

// Dosyadan okunan degeri cevaba yaz

response.write(data.toString());

}

//Cevabi istemciye gonder

response.end();

});

}).listen(8081); //dinlenen port bilgisi

// Sunucunun calistigi IP ve dinledigi port

console.log('Sunucu calisiyor: http://127.0.0.1:8081/');

Node.js üç modül koda eklenmiştir. “http” modülü sunucu oluşturmak için, “fs” modülü dosya okumak için ve “url” modülü gelen url’yi çözümlemek için metotlar içerir. Http modülündeki createServer metodu ile sunucu oluşturulur ve listen ile de sunucu gelen istekleri dinler. Listen bölümüne hangi portun dinleneceği bilgisi yazilir. createServer metodu response ve request olmak üzere iki parametre içerir. request içinde url bilgisi vardır. URL modülündeki parse metodu ile IP adresi veya web adresi gibi çıkarılıp yol bilgisi elde edilir. fs modülündeki readFile metodu ile url’den alınan yol bilgisi kullanılarak dosya okunur. Eğer dosya okuması başarılı ile yapılırsa response’a eklenir. Ayrıca, bu bilgi eklenmeden önce response head kısmı eklenmelidir. (200 sayfa bulundu anlamına gelir.) Browser’ınızı açıp “http://127.0.0.1:8081/” yazın ve sayfayı bekleyin.

Node.js ile İstemci Yapma

Node.js ile istemci yapabildiğiniz gibi bir sunucudan veri çeken bir kodda yazabilirsiniz. Bir anlamda bir web tarayıcısının en temel veri alma işlevini yapalım.

var http = require('http');

// Istek icin kullanilan ayarlar
var options = {
   host: 'localhost',
   port: '8081',
   path: '/index.htm'  
};

// Istek icin kullanilacak callback fonksiyonu
var callback = function(response){
   //web sayfasi adim adim aliniyor
   var body = '';
   response.on('data', function(data) {
      body += data; //veri birden fazla parcadan olusabilir.
   });
   
   response.on('end', function() {
      // Veri alma islemi bitti.
      console.log(body);
   });
}
// Sunucuya bir istek olustur
var req = http.request(options, callback);
req.end();

var http = require('http');

// Istek icin kullanilan ayarlar

var options = {

host: 'localhost',

port: '8081',

path: '/index.htm'

};

// Istek icin kullanilacak callback fonksiyonu

var callback = function(response){

//web sayfasi adim adim aliniyor

var body = '';

response.on('data', function(data) {

body += data; //veri birden fazla parcadan olusabilir.

});

response.on('end', function() {

// Veri alma islemi bitti.

console.log(body);

});

}

// Sunucuya bir istek olustur

var req = http.request(options, callback);

req.end();

Options ve callback bölümleri http.request metodu tarafından kullanılacaktır. Options bölümünde istenilecek web sayfası ile ilgili bilgiler vardır. callback fonksiyonu istenen veriyi almaya başlar. Ama istenen veri birden fazla paket içinde gelebilir. O yüzden “data” olayı veri geldikçe çalışır ve body kısmına sonuçları toplar (TCP’nin çalışmasını hatırlayalım). “end” olayı transfer bittiğinde aktive olur. Burada sonuçlar konsol ekranına yazdırılmıştır. http.request ile bir http isteği oluşturulur. options ve callback bölümlerine göre bu metot çalışır. http istemi tamamlandıktan sonra req.end() ile istem bitirilir (http ve tcp konularını hatırlayalım).