Değişken tiplerini anlattığımız bölümde Python programlama dilinin int, long, float, compleks sayılar olmak üzere 4 farklı değişken tipi barındırdığını söylemiştik. Bu bölümde sayı metotları 4 konu başlığına ayrılmıştır.
- Matematiksel metotlar
- Rastgele sayı üretme metotları
- Trigonometrik metotlar
- Matematiksel sabitler
7.1.1. Matematiksel metotlar
Python, matematiksel hesaplamalar için aşağıdaki metotlara sahiptir.
| Metot sözdimi | Tanımı |
| abs(x) | x’in mutlak değeri alır. (abs(-5) -> 5) |
| ceil(x) | x’ten küçük olmayan en küçük tam sayı. (ceil(3.14) – > 4) |
| exp(x) | x’in üsteli: ex |
| fabs(x) | x’in mutlak değeri. (math module import edince çalışır.) |
| floor(x) | ceil üste yuvarlama yaparken floor tabana yuvarlama yapar. (floor(3.14) -> 3) |
| log10(x) | 10 tabanda x logaritmasını alır. x>0 olmalıdır. |
| max(var1, var2, …) | Değişkenler arasından en büyük sayıyı bulur. |
| min(var1, var2, …) | Değişkenler arasından en küçük sayıyı bulur. |
| modf(x) | Bir sayıyı “0.” ile başlayan kesirli tam sayıya ve bu kesrin oluşması için gerekli bölme ulaşmanızı sağlar. Bu metot, iki öğeli bir tuple döndürür. (math kütüphanesinin import edilmesi gerekir.) (math.modf(100.12) : (0.12000000000000455, 100.0)) |
| pow(x, y) | x**y işlemi yapar. Başka bir deyiş x üstü y’nin sonucu verir. |
| round(x [,n]) | x ondalık noktadan n basamağa yuvarlanır. (Örneğin round(0.5) -> 1, round(-0.5) -> -1, round(80.23456, 2) : 80.23) |
| sqrt(x) | Karakökünü alır. x değeri 0’dan büyük olmalıdır. (math kütüphanesine ihtiyaç duyar.) |
Bir örnekle math kütüphanesini import etme ve modf metodunu kullanmayı görelim.
|
1 2 3 4 |
import math # modf kullanmak için math kütüphanesi import edilmelidir. print("math.modf(100.12) : ", math.modf(100.12)) print("math.modf(100.72) : ", math.modf(100.72)) print("math.modf(math.pi) : ", math.modf(math.pi)) |
|
1 2 3 |
math.modf(100.12) : (0.12000000000000455, 100.0) math.modf(100.72) : (0.7199999999999989, 100.0) math.modf(math.pi) : (0.14159265358979312, 3.0) |
7.1.2. Rastgele sayı üretme metotları
Rastgele sayı üretmek bilgisayar bilimin en önemli konularından biridir. Rastgele sayılar oyunlar, simülasyonlar, test, güvenlik ve gizlilik uygulamaları için kullanılır. Modern programlama dilleri rastgele sayı üretmek için metotlar sunar. Python, yaygın olarak kullanılan aşağıdaki işlevleri içerir.
| Metot sözdimi | Tanımı |
| choice(seq) | Bir liste, tuple veya string üzerinden rastgele bir öğe seçer. |
| randrange ([start,] stop [,step]) | Belli bir başlangıç değerinden (start), belli bir sayıya kadar (stop), istenen adım sayısı (step) kullanılarak rastgele seçim yapar. Start ve step parametreleri seçimliktir. Eğer kullanılmaz ise start için 0 ve step için 1 değerleri kullanılır. |
| random() | 0 ile 1 arasında float bir sayı üretir. |
| seed([x]) | Bir sayı için bir random değer üretir. Aynı sayı için aynı değeri üretir. |
| shuffle(lst) | Bir listedeki öğeleri karıştırır. Sonuç yine aynı listeye yazılır. Başka bir deyişle void bir metot olarak görebiliriz, hiç bir değer döndürmez. |
| uniform(x, y) | x ve y değerleri arasında rastgele float bir değer üretir. |
Random metotlarından birini kullanmak için öncelik random kütüphanesi import edilmelidir. Yukarıdan bir metodu kullanalım.
|
1 2 3 |
import random print("Random Float uniform(5, 10) : ", random.uniform(5, 10)) print("Random Float uniform(7, 14) : ", random.uniform(7, 14)) |
|
1 2 |
Random Float uniform(5, 10) : 8.842060245632485 Random Float uniform(7, 14) : 10.159103501323235 |
7.1.3. Trigonometrik metotlar
Python trigonometrik hesaplamaları içerir.
| Metot sözdimi | Tanımı |
| acos(x) | x’in arc kosinüs değerini döndürür. |
| asin(x) | x’in arc sinüs değerini döndürür. |
| atan(x) | x’in arc tanjant değerini döndürür. |
| atan2(y, x) | atan(y/x) değerini döndürür. |
| cos(x) | x radyanının kosinüs değerini döndürür. |
| hypot(x, y) | x ve y’nin öklid değerini döndürür. Matematiksel olarak sqrt(x*x + y*y). |
| sin(x) | x radyanının sinüs değerini döndürür. |
| tan(x) | x radyanının tanjant değerini döndürür. |
| degrees(x) | x açısını radyanlardan dereceye dönüştürür. |
| radians(x) | x açısını dereceden radyana dönüştürür. |
Basit bir örnek yapalım.
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 |
import math print("acos(0.64) : ", math.acos(0.64)) print("acos(0) : ", math.acos(0)) print("acos(-1) : ", math.acos(-1)) print("acos(1) : ", math.acos(1)) print("degrees(0) : ", math.degrees(0)) print("degrees(math.pi) : ", math.degrees(math.pi)) print("degrees(math.pi/2) : ", math.degrees(math.pi/2)) print("degrees(math.pi/4) : ", math.degrees(math.pi/4)) |
|
1 2 3 4 5 6 7 8 |
acos(0.64) : 0.8762980611683406 acos(0) : 1.5707963267948966 acos(-1) : 3.141592653589793 acos(1) : 0.0 degrees(0) : 0.0 degrees(math.pi) : 180.0 degrees(math.pi/2) : 90.0 degrees(math.pi/4) : 45.0 |
7.1.4. Matematiksel sabitler
pi ve e değeri matematiksel basit olarak Python math kütüphanesinde bulunur.
|
1 2 3 |
import math print("pi değeri: ", math.pi) print("e değeri: ", math.e) |
|
1 2 |
pi değeri: 3.141592653589793 e değeri: 2.718281828459045 |