13.1. Iterators - Erdinç Uzun

Iterators, Python’a iterasyon özelliği kazandıran bir nesnedir. Verileri döndüren nesne her seferinde bir öğe döndürür. Iterators, Pyhton programlama dilinde döngüler, liste, tüple ve generators gibi noktalarda karşımıza çıkar.

Python iterators nesnesi, __iter__() ve __next__() iki özel metot içerir. Bu metotlardan bir değer alabilirsek iterator özelliğindeki bir nesne içinde olduğumuzu gösterir. Örneğin Python’da liste, tuple ve string bu özelliğe sahiptir.

13.1.1. Bir iteratorle veriyi dolaşma

Bir iterator’ün tüm öğelerini manuel olarak dolaşmak için next() fonksiyonu kullanılır. En son veriye ulaştığımızda başka bir veri yoksa StopIteration exception’ı üretilir. Örneğin,

# Bir liste
my_list = [14, 27, 230, 13]

# iter() metodu ile bir iterator alınıyor
my_iter = iter(my_list)

#Next ile veriler dolaşılıyor
print(next(my_iter))
print(next(my_iter))

## next ile __next__() aynıdır.
print(my_iter.__next__())
print(my_iter.__next__())


## Bir hata oluşması beklenir
next(my_iter)

# Bir liste

my_list = [14, 27, 230, 13]

# iter() metodu ile bir iterator alınıyor

my_iter = iter(my_list)

#Next ile veriler dolaşılıyor

print(next(my_iter))

## next ile __next__() aynıdır.

print(my_iter.__next__())

## Bir hata oluşması beklenir

next(my_iter)

14
27
230
13

---------------------------------------------------------------------------
StopIteration                             Traceback (most recent call last)
<ipython-input-1-b3c83a00848f> in <module>()
     15 
     16 ## Bir hata oluşması beklenir
---> 17 next(my_iter)

StopIteration:

230

---------------------------------------------------------------------------

StopIteration Traceback (most recent call last)

<ipython-input-1-b3c83a00848f> in <module>()

16 ## Bir hata oluşması beklenir

---> 17 next(my_iter)

StopIteration:

Bu işlemi yapmanın bilinen yolu for döngüsü kullanmaktır. For döngüsü ile liste, tüple, dosya, string gibi veri türleri dolaşılabilir. Basit bir örnekle hatırlayalım:

for element in my_list:
    print(element)

1 2	for element in my_list: print(element)

230

Aslında for olsun while oldun, iterator nesnesini kullanılır.

for element in iterable:
    # Kod

# Bir iterator nesnesi yarat
iter_obj = iter(iterable)

# Sonsuz loop
while True:
    try:
        # diğer öğeyi al
        element = next(iter_obj)
        # Kod    
        # except StopIteration:
        # Eğer StopIteration oluşursa, Döngüden çık

for element in iterable:

# Kod

# Bir iterator nesnesi yarat

iter_obj = iter(iterable)

# Sonsuz loop

while True:

try:

# diğer öğeyi al

element = next(iter_obj)

# Kod

# except StopIteration:

# Eğer StopIteration oluşursa, Döngüden çık

13.1.2. Kendimize ait bir iterator sınıfı

Verilen bir sayıya kadar olan sayıların küplerini bulan bir iterator sınıfı yapalım ve bu sınıfı hem next() metodu ile hem de for döngüsü ile dolaşalım. Öncelikle küp alma fonksiyonu:

class KupAl:
    'Belirtilen sayıya kadar küp hesaplayan sınıf'

    def __init__(self, bitis = 0):
        self.bitis = bitis

    def __iter__(self):
        self.n = 0
        return self

    def __next__(self):
        if self.n <= self.bitis:
            result = 2 ** self.n
            self.n += 1
            return result
        else:
            raise StopIteration

sayilar = KupAl(5)
#iter
i = iter(sayilar)
print(next(i))
print(next(i))
print(next(i))

#döngü ile
for i in KupAl(5):
    print(i)

class KupAl:

'Belirtilen sayıya kadar küp hesaplayan sınıf'

def __init__(self, bitis = 0):

self.bitis = bitis

def __iter__(self):

self.n = 0

return self

def __next__(self):

if self.n <= self.bitis:

result = 2 ** self.n

self.n += 1

return result

else:

raise StopIteration

sayilar = KupAl(5)

#iter

i = iter(sayilar)

print(next(i))

#döngü ile

for i in KupAl(5):

print(i)

13.1.3. Sonsuz döngülü bir iterator sınıfı

Bir önceki örnekte belli bir n sayısına kadar sınıf belirlemiştik. Bu örnekte sınırları kaldırıyoruz:

class SonsuzIter:
    'Çift sayıları döndüren bir iterator'

    def __iter__(self):
        self.i = 0
        return self

    def __next__(self):
        self.i += 2
        return self.i

a = iter(SonsuzIter())
print(next(a))
print(next(a))
print(next(a))

class SonsuzIter:

'Çift sayıları döndüren bir iterator'

def __iter__(self):

self.i = 0

return self

def __next__(self):

self.i += 2

return self.i

a = iter(SonsuzIter())

print(next(a))

2
4
6

Sonsuz döngü olduğu için döngü kullanırken dikkatli olun. Iterator kullanmanın en güzel yanı kaynaklardan tasarruf etmektir. Normal şartlarda tüm çift sayıları bir bellek alanında saklamak çok maliyetlidir. Iterator’ler sayesinde sadece ufak bir bellek bölgesi ile (sınıf için açılmış nesne kadar) tüm sayılara erişmek mümkündür. Ancak listedeki gibi tüm sayılar elimizde değildir. Örneğin 790 posizyonunda bulunan kaydı çek dediğiniz 791 defa next metodunu çalıştırmanız gerekir.